UX Designer olma yolunda kariyer planı nasıl yapılır?

Kendi kariyerim için yaptığım bir deneydir. Umarım size de kendi geçtiğim adımları göstermek fayda sağlar.

Buradaki deneyi ITUX ile birlikte gerçekleştirdik fakat videoları kaybettiğim için ekleyemedim. Her insanın kariyerinin başlangıcında veya ortasında yaşayabileceği — ki benim de yaşadığım/tecrübe ettiğim — durumlara nasıl çözüm bulabiliriz, gelecekteki sisi nasıl azaltabiliriz diye düşünürken aşağıda okuyacağınız gibi uzunca bir workshop ortaya çıktı. Yazıdan bol bol faydalanmanız ve hayatınıza etki etmesi dileğiyle.

Hiç kariyer seçimlerinizle mücadele ettiniz mi?

Onlar hakkında daha stratejik olmak ister misiniz? İş değişiklikleri konusunda emin olmadığınız için karar verirken uzun saatler mi harcıyorsunuz? Kariyerinizi, tasarladığınız ürün veya hizmetlerle yaptığınız kadar kapsamlı haritalayıp analiz ediyor musunuz? O zaman doğru yerdesiniz.

UX Kariyer Stratejisi Workshop’u ile birlikte:

• Kariyerinizde nerede olduğunuzu ve nerede olabileceğinizi anlayın.
• Kariyer hedeflerinizi ve bunlara ulaşmak için belirli, eyleme geçirilebilir adımları planlayın.

Bu workshopun fikri, bir tasarımcı olarak tek kişilik bir şirket olmanıza ve farklı sorunlara yaratıcı çözümler üreten bir fabrika olduğunuza dayanmaktadır. Sahip olduğunuz kariyer, stratejik olmanız gereken bir üründür. Tıpkı günlük olarak çalıştığınız ürünlerle ilgili tasarım kararlarınızda da stratejik olmanız gerektiği gibi.

Peki, kariyerinizde stratejik olmakla neyi kastediyorum?

“ Kariyer Stratejisi, hedeflerinize ulaşmak için ne yapacağınız ve ne yapmayacağınızla ilgili tüm kararlardır.

Başka bir deyişle, iş hayatınızda olmak istediğiniz yerde olmak için hangi faaliyetlerde bulunmanız gerekiyor? Ne tür çabalar göstermeniz ve istifa etmek için nedenleriniz neler?

Nerede olmak istiyorum? Kariyer hedefim gerçekte ne? — sorabilirsin, endişelenme. Burası tam olarak başlayacağımız yer.

Hazır mısın? 💥 Bu süreçte bendeniz Burak, size olabildiğince yardımcı olmaya çalışacağım.

Egzersiz 1: Değerler Puzzle’ı

Değerlerinizi tanımlayarak başlayın!

Değerler, gelecekteki kariyerinizi düşünürken, seçimlerinize rehberlik edecek en önemli faktörlerden biri olarak sayılır.

Neye değer verdiğinizi anlamak, neyden zevk aldığınız veya neyin havalı olduğunu düşündüğünüzle ilgili değildir. İşler zorlaştığında bile sizin için neyin anlamlı olduğunu tanımlar. Değerler, kariyer hedeflerinize ulaşma yolunda kuzey yıldızınız olacak ✰

Bu egzersizden sonra:

• Hedeflerinizi ve seçimlerinizi yönlendirecek işle ilgili bir dizi değeri öğreneceksiniz.

Göreviniz ise:

• İş yerinde sizin için neyin anlamlı olduğunu düşünmekle başlayalım. İyi zamanları düşünün, ancak her şeyden önce — stresli, baskı altında veya endişeli olduğunuzda zor olanları düşünün.
• O halde önemli olan ne? Neye değer veriyorsun? Başarılı olmanıza ve çalışmanızı anlamlı kılmanıza ne yardımcı olur?
• Aşağıdaki tabloya bakın ve daha az önemli olanları elemek için değerleri tek tek işaretlemeye/üzerini çizmeye başlayın. Kalan 5 değere ulaştığınızda işiniz biter — bunlar sizin için en önemli olanıdır.

Egzersiz 2: Stratejik Kariyer Hedefi

Değerlerden hedeflere.

Bu alıştırmada kariyer iştahınızı değerleriniz doğrultusunda belirlemek üzeresiniz. Tasarımcılar olarak, genellikle lo-fi (low fidelity-düşük çözünürlük) denemelerle başlıyoruz, bir temele sahip olmak istiyoruz. Benzer şekilde, önce üst düzey kariyer hedefinizi tanımlayalım.

Fazla düşünmeyin!

Kuma gömülmeyin. Bazı durumlardan emin değilseniz, aklınıza gelen ilk ilk olayı yazmanız yeterlidir.

Bu egzersizden sonra:

• Kariyer hedefleriniz hakkında bazı temel netliklere ulaşacaksınız.
• Bir sonraki adımda hedeflerinizi daha spesifik bir şekilde tanımlamaya hazır olacaksınız.

Göreviniz ise:

• En önemli 5 değerinize dayanarak, aşağıdaki şablonu kullanarak hedefinizi tanımlamakla başlayın. Çok ayrıntılı olmayın, bir sonraki adımda oraya ulaşacağız. Zaman ayırın ve doldurmadan önce her post-it’i bir süre düşünün.
• Fazla düşünmeyin! Bu sadece bir taslak!

Egzersiz 3: Org&Role Map

İş yerinizi ihtiyaçlarınıza göre bulun!

Doğru rol ve organizasyonda mısınız? Ya da belki bir değişikliğe ihtiyacınız var? Hedefleriniz doğrultusunda hangi organizasyon ve rolün olduğunu bulalım.

Hangi kuruluşta çalışmak istersiniz? Mevcut işyerinize ne kadar benzer veya farklı? Hangi role sahip olmak istersiniz? Hangi ürünle çalışmak istersiniz? Takımınızda kimler var?

Bu sorulara (ve çok daha fazlasına!) cevap olarak olası cevapları topladım, böylece fikir üretmenize gerek kalmayacak, seçimlerinizi harita üzerinde seçip işaretleyebilirsiniz.

Bu egzersizden sonra:

• Şirket ve rolle ilgili isteklerinizi bilerek, oraya ulaşmak için hangi becerilere ihtiyacınız olacağını düşünmeye hazır olacaksınız.
• İstenen rol, organizasyon ve ürün kriterlerine ilişkin önceliklerinizi bileceksiniz. Bu öncelikler, sonraki seçimlerinizde bir pusula görevi görecektir.
• Şu anda nerede olduğunuzu ve ROL ve ŞİRKET açısından nerede olmak istediğinizi daha iyi anlayacaksınız.

Göreviniz ise:

• Hangi seçimleri yapmak üzere olduğunuzu anlamak için haritanın ana kategorilerine (beyaz dikdörtgenler) göz atın. Önce son kademe kategorilerinin her birine göz atın ve yeşil daire işaretini kullanın:

• Sonra, haritaya tekrar dönün, hedefinize göre renklendirin:

İpucu: Önceki alıştırmada, 3–5 yıl içinde ulaşmak istediğiniz yüksek düzeyli hedefi tanımlamıştınız. Bu zaman aralığı nispeten uzundur ve istediğiniz rol bir sonraki rol olmayabilir. Gerçekçi olun ve özellikle hedefiniz çok uzaksa hem gelecek hem de gelecek balonları kullanın.

İpucu: Yan yana 2 veya 3 farklı daire yerleştirmek sorun değil.

• İsteğe bağlı olarak, haritaya birkaç kategori daha ekleyin ve şimdi, sonraki ve geleceğini işaretleyin. Kesinlikle aklıma gelmeyen bir şeyler var;)
• Son adım olarak kategorileri (1. kademe) şu şekilde işaretleyin:

İpucu: Hepimiz her şeyin önemli olamayacağını biliyoruz. Önceliklendirmemiz ve değiş tokuş (trade-off) yapmamız gerekiyor. Sizin için neyin önemli olduğunu işaretlerken bunu düşünün.

Egzersiz 4: Yetenek Matrisi

Bu alıştırmaya Org&Role Haritası sonuçlara göre yaklaşın:

Olmak istediğin yerde olduğunu duymak harika! Mevcut organizasyonunuzda ve rolünüzde başarılı olmak için geliştirmek istediğiniz becerileri düşünün. Şu anda bulunduğunuz rol ve organizasyonda daha başarılı olmak için hangi becerilere ihtiyacınız olacak?
Olmak istediğiniz organizasyona ve role ulaşmak için geliştirmek istediğiniz becerileri düşünün. Kendinizi düşündüğünüz bu rol ve organizasyonda başarılı olmak için hangi becerilere ihtiyacınız olacak?

Bu egzersizden sonra:

• Mevcut becerileriniz hakkında daha derin bir fikir edineceksiniz.
• Hangi becerileri ne ölçüde geliştirmek istediğinizi siz tanımlayacaksınız.
• Meslektaşlarınızın gözünde becerilerinizin algılanması hakkında fikir edinecek ve bakış açınız ile onlarınki arasında ilginç karşılaştırmalar yapabileceksiniz.

Göreviniz ise:

• İstediğiniz herhangi bir beceriden başlayın.
• Kullanmaktan en çok keyif aldığınız 3 beceriyi vurgulamak için ❤️ kullanın.

İpucu: En sevdiğiniz beceride kesinlikle usta olmanıza gerek yok.

• Sarı rengi kullanarak mevcut beceri seviyenizi işaretleyin. Önce her seviyenin ne anlama geldiğini anladığınızdan emin olun.

İpucu: Gerçekçi olun. Becerilerinizi küçültmeyin veya abartmayın. Tarafsız olmaya çalışın ve yanınızda duracakmış gibi kendinize bakın ve o kişinin becerilerini tanımlayın = siz.

İsteğe bağlı ancak cool: Güvendiğiniz meslektaşınıza, yöneticinize veya birlikte çalıştığınız başka birine seviyelerinizi işaretlemesini sorun. Başkasının bakış açısını görmek çok ilginç olacak, değil mi?

• Mavi rengi kullanarak istediğiniz beceri seviyesini işaretleyin. Tutarsızlıkları not edin.

Egzersiz 5: Zaman & Enerji Dağıtımı

Becerilerinizi geliştirmek için ne kadar enerji harcamak istediğinize karar vermenin zamanı geldi!

“Life is life” her şey sınırlıdır. Para, zaman, enerji, dikkat — sahip olduğumuz tüm kaynaklar sınırlıdır. Bu nedenle, bütçelerimizi dikkatlice harcamamız gerekiyor. Kaynaklar kıt olsa bile stratejik hedeflerimize ulaşmak için önemli olana odaklanmak için öncelik vermemiz ve ödün vermemiz gerekiyor.

Bu egzersizden sonra:

• Hedefleriniz ve geliştirmek istediğiniz beceriler konusunda gerçekçi olduğunuzdan emin olacaksınız.
• Net öncelikleriniz olacak.
• Yüksek becerilerinizin sonunda altın parlayacağından emin olmak için üstlenmek istediğiniz belirli etkinlikleri tanımlamaya hazır olacaksınız!

Göreviniz ise:

• Yetenek Matrisinden geliştirmek istediğiniz becerileri listeye kopyalayın. 10'dan fazla beceride gerekli olduğunu işaretlediyseniz, lütfen bunları bu görevde 10 ile sınırlandırın. 10'dan az varsa — sorun değil, bazı kutuları boş bırakın.
• Belirli becerileri geliştirmek için harcamak istediğiniz zaman ve enerjinizin yüzdesini işaretleyin. Sınırlı bir zaman dilimi düşünün — ‘bu yıla’ gitmenizi öneriyorum. Tüm yüzdenizi bir beceriye veya birçok beceriye yatırabilirsiniz. Sadece % toplamının 100'e eşit olduğundan emin olun.

İpucu: ❤️ kullanmaktan zevk aldığınız becerileri düşünün. Zamanınızı ve enerjinizi sizi iyi hissettirecek bir şeye yatırmak harika değil mi?

Egzersiz 6: Stratejik Aktiviteler

Becerileri/yetenekleri somut etkinliklere ayırın.

Harika iş çıkarttınız! Hangilerinin en önemli olduğunu bildiğiniz için beceri düzeyinde stratejik davranıyorsunuz — değerli zamanınızı, enerjinizi ve muhtemelen paranızı yatırmak istiyorsunuz (bu dünyada hiçbir şey bedava değil dostum).

Şimdi bu becerileri, onları iyileştirmek için yapacağınız belirli eylemlere ve ilerlemenizi ölçmek için bir sisteme ayıralım 💥

Bu egzersizden sonra:

• Becerilerinizi geliştirmek ve sonunda hedeflerinize ulaşmak için gerçekleştireceğiniz bir dizi stratejik faaliyet alacaksınız.
• Şu anda yaşadığınız beceri eksikliklerini nasıl ele alacağınızı bileceksiniz.
• Ayrıca ilerlemenizi izlemenizi sağlayacak bazı ölçümler de ayarlayacaksınız.

Göreviniz ise:

• Bir önceki egzersizde kaynaklarınızın en büyük yüzdesini yatırdığınız yetenekleri kopyalayın.

İpucu: 3–4 beceri ile gitmenizi öneririm. Bununla birlikte, daha fazla ‘en iyi’ yatırımınız varsa, şablonu kopyalayabilir ve daha fazlası için yer açabilirsiniz.

• Ekranınızı ilk beceriye yakınlaştırın. Diyelim ki “Workshop Fasilitasyonu”na yaklaştınız. Bu becerideki bazı eksikliklerle ilgili yaşadığınız zorlukları düşünün. Bunlar, çalışma hayatınızdan gerçek durumlar (örneğin, ‘Lider olduğum toplantıya insanların katılmadığını görüyorum’) veya daha soyut konular (‘İnsanların ne yapması gerektiğini açıklama konusunda endişeliyim’ gibi) olabilir. Bunlar mevcut durumunuz veya gelecek algınız hakkında olabilir.

İpucu: Şimdi aklınıza sadece birkaç mücadele gelirse, daha sonra geri gelebilir ve zamanla zihninizde gelişeceği için biraz daha ekleyebilirsiniz.

• Şimdi mücadelelerinizin üstesinden gelmek veya azaltmak için neler yapabileceğinizi düşünün. Bu çareler, bir veya birkaç mücadeleyi doğrudan ele alabilir. Dahası, bazıları mücadelelere doğrudan yaklaşmak zorunda değil, bu beceriyi geliştirmek için sadece ‘büyüme fikirleri’ olabilir. İkisi de gayet iyi.

İpucu: Kalite kalite kalite! Yapabildiğiniz kadar çok eylem üretin ve onları çok özel hale getirin, araştırmanızı yapın!

• Son sütunda kişisel ölçümleriniz üzerinde çalışın. Mücadelenizin kolaylaştırmada özgüven eksikliğiyle bağlantılı olduğunu varsayalım. Kendinize sorun: Kendime daha çok güvendiğimi nasıl anlayacağım, nasıl anlayabilirim? İşaretler neler? Belki de “Workshoplardan önce daha az stresli hissediyorum.” veya “Workshop sırasında esnek olacağım ve gerekirse etkinlikleri değiştirecek kadar kendime güveniyorum”.

Egzersiz 7: Stratejik Trade-off’lar

En zor kısım bitti. Son trade-off’ları yapın.

Bu başka bir zaman, bazı ödünleşmeler yapmamız gerekiyor. Stratejik hedeflerinize ulaşmanız için sizin için önemli olan şeylere yer açmak için bazı şeylerden vazgeçmemiz gerekiyor.

Haftada 16 saat kullanıcı deneyimi araştırması okuyamaz ve aynı anda haftada 16 saat kullanıcı arayüzü animasyonu yapamazsınız (veya bir süper kahramansanız, o zaman bu alıştırmalara ihtiyacınız olmaz). Bu nedenle şimdi zamanınızı, emeğinizi ve enerji yatırımlarınızı nereye azaltacağınızı görelim.

Bu egzersizden sonra:

• Bu panodan ayrıldıktan sonra ne yapacağınızı ve ne yapmayacağınızı bileceksiniz :)
• Zamanınız ve enerjinizle ne yapacağınızı daha düşünceli bir şekilde seçebileceksiniz.
• Belirli faaliyetlere girerek ve dikkatinizi dağıtan veya odak dışı olanlardan uzaklaşarak becerilerinizi geliştirerek hedeflerinize ulaşmaya bir adım daha yaklaşacaksınız.

Göreviniz ise:

• Önceki alıştırmada listelediğiniz tüm etkinlikleri Yapmaya Başla veya Geliştir kutularına yerleştirin. Tamamen yeni bir şey yapmak üzereyseniz, ‘Yapmaya başla’ için gidin, iyi başlayın … biraz zaman harcayın. Zaten bazı başlangıç yatırımları yaptıysanız, ancak daha fazla / daha sık yapmanız gerektiğini düşünüyorsanız, ‘Geliştir’ seçeneğini seçin.
• Ardından, yapmak istediğiniz şeye yer açmak için Neyi KALDIRMAYA veya AZALTMANIZ gerektiğine odaklanın. Günlerinizin nasıl göründüğünü düşünün. Sizi hedeflerinize yaklaştırmayan şey nedir? Üretken olmayan nedir? Bu görevler ve eylemler nelerdir?

İpucu: Yazdıklarınız işle ilgili olabilir ve çok kişisel olabilir. Kendine karşı dürüst olun. Küçük şeyleri ve büyük şeyleri de listeleyin.

Egzersiz 8: Kariyerinizi Uçurun!!

Dileklerinizi yerine getirme şansınızı artırın.

WOOP, isteklerinizi bulup yerine getirmek, tercihlerinizi belirlemek ve alışkanlıklarınızı değiştirmek için kullanabileceğiniz zihinsel bir stratejidir. 20 yıllık bilimsel araştırmalarla destekleniyor.

İsteklerimizi yerine getirmemizi en çok engellediğini düşündüğümüz engellerin aslında onları gerçekleştirmemize yardımcı olabileceği ortaya çıkan bir method. WOOP bize gelecekteki hayallerimizi hayal etmemizi, ancak içimizdeki engellerin bu hayallere ulaşmamızı engellediğini hayal etmemizi öğretir (tekniğin kaynağı: https://woopmylife.org/)

Bu egzersizden sonra:

• Planlarınızı ve dileklerinizi engelleyebilecek bir engelle karşılaştığınızda ne yapmanız gerektiğini bileceksiniz. Bu nedenle, engellere rağmen hedeflerinizi gerçekleştirme şansınızı artıracaksınız.

Göreviniz ise:

• Sakin bir an yaşayın ve kendinizi rahat ettirin. Önümüzdeki 3–5 dakika sadece size ait. Post-it’leri kesik çizgili kutulara yerleştirin.

İpucu: Bu alıştırmada, isteğinizi ve engellerinizi düşünürken hedefinizi, stratejik faaliyetlerinizi ve ödünleşimlerinizi göz önünde bulundurun.

Son adım: Tebrikler, kariyerini stratejik olarak tasarladınız!🎉🎉🎉

Bu el kitabını tamamlarken aklınıza takılan, sormak istediğiniz, yardıma ihtiyacınız olduğunu düşündüğünüz zamanlarda ITUX discord kanalından sorularınızı toplulukla paylaşabilir, bana Linkedin üzerinden ulaşabilirsiniz. Bu el kitabını hazırlarken çok mutluluk duydum. Özellikle kariyerimin 2–3. yıllarında ne yapacağımı, nereye yönlemem gerektiğini, neyi sevip neyi sevmediğimi bulurken bana çok yardımcı oldu, umarım aynısı size de olmuştur.

Mutlu günler,

burak.